Αποφρακτική αζωοσπερμία

Τι είναι η Αζωοσπερμία αποφρακτικής αιτιολογίας;

Η απόφραξη στην εκφορητική οδό του σπέρματος είναι μια ενδεχομένως ιάσιμη αιτία ανδρικής υπογονιμότητας. Ανευρίσκεται σε 7% με 12% όλων των υπογόνιμων ανδρών και είναι πιο κοινή στους αζωοσπερμικούς ασθενείς. Η απόφραξη μπορεί να είναι μονόπλευρη ή αμφοτερόπλευρη και η αιτιολογία της μπορεί να είναι λόγω δυσμορφίας ή απουσίας σπερματικών πόρων (=το σωληνάκι που μεταφέρει το σπέρμα από τους όρχεις στην ουρήθρα), όπως σε συγγενή αμφοτερόπλευρη έλλειψη του σπερματικού πόρου (Congenitalbilateral absence of vas deference – CBAVD), ή δευτεροπαθής λόγω μόλυνσης, στενώματος, ή απολίνωσης.

Η συγγενής αμφοτερόπλευρη έλλειψη του σπερματικού πόρου είναι η συνηθέστερη αιτία εκ γενετής αποφρακτικής αζωοσπερμίας και μπορεί να διαγνωστεί με την κλινική εξέταση. Μπορεί να συνδυάζεται με ομόπλευρη αγενεσία του νεφρού. Οι ασθενείς έχουν χαρακτηριστικό σπερμοδιάγραμμα με χαμηλό όγκο και αζωοσπερμία αλλά στις ορχικές βιοψίες βλέπουμε κανονική σπερματογένεση.

Η αμφοτερόπλευρη απόφραξη των εκσπερματιστικών πόρων παρουσιάζεται είτε συγγενώς είτε μετά από επεμβάσεις στον αυχένα της ουροδόχου κύστεως ή λοιμώξεις της περιοχής και έχει ως παθογνωμονικά ευρήματα την αζωοσπερμία με όξινο pH, αρνητική εξέταση για φρουκτόζη και χαμηλό όγκο εκσπερμάτισης. Εάν υποψιαζόμαστε μονόπλευρη απόφραξη λόγω μικρού όγκου εκσπερμάτισης σε έναν ολιγοσπερμικό ασθενή ή λόγω σπέρματος χαμηλής προωθητικής κινητικότητας, μπορεί να χρειαστεί διορθικό υπερηχογράφημα για τη διάγνωση. Θεωρείται ότι η μερική απόφραξη των σπερματοδόχων κύστεων μπορεί να προκαλέσει μειωμένη προωθητική κινητικότητα, και μειωμένο ολικό αριθμό σπερματοζωαρίων. Η διάγνωση της απόφραξης των εκσπερματιστικών πόρων γίνεται με το συνδυασμό ορχικής βιοψίας και βαζογραφίας, που και οι δύο γίνονται με χειρουργική επέμβαση. Η χειρουργική θεραπεία δεν αποδίδει σε όλες τις περιπτώσεις τα προσδοκώμενα αποτελέσματα και η ICSI ή IVF είναι οι εφαρμοζόμενες θεραπείες με πιθανότητες επιτυχίας.

Αποφρακτική αζωοσπερμία επίσης έχουμε λόγω απόφραξης είτε στην επιδιδυμίδα ή στον σπερματικό πόρο. Η πιο κοινή αιτία είναι η χειρουργική απολίνωση των σπερματικών πόρων για λόγους αντισύλληψης, μετά από επεμβάσεις βουβωνοκήλης, μετά από επιδιδυμίτιδα, ή και μετά από επεμβάσεις για επιδιδυμικές κύστεις.

Η θεραπεία της αποφρακτικής αζωοσπερμίας εξαρτάται από το επίπεδο της απόφραξης. Η ορχική ανάκτηση σπέρματος (Testicular sperm extraction - TESE) και η μικρογονιμοποίηση (ICSI -IntraCytoplasmic Sperm Injection) εισήχθησαν το 1993 για τη θεραπεία της αποφρακτικής αζωοσπερμίας. Ένας καρυότυπος και η διερεύνηση μικροελλείψεων Yq είναι αναγκαία, για να προσδιορίσουν εάν θα υπάρχουν γενετικές συνέπειες στο έμβρυο που θα συλληφθεί.